Menu
  • Dia dhuit!
  • Strona główna
  • Kontakt

Kategorie

Chcesz zrozumieć swojego psa? Poznaj jego etogram!

Napisano dnia 4 września 2019

Tym co odróżnia gatunki zwierząt od siebie, poza wyglądem, środowiskiem życia czy dietą, są zachowania. Jeżeli jesteś gatunkiem żyjącym w jakiejś społeczności, społeczność ta jest w stanie funkcjonować właśnie dzięki zachowaniom – tym przede wszystkim, które służą komunikacji, czyli wymianie informacji. Gatunki niespołeczne też oczywiście dysponują bogatym repertuarem zachowań-komunikatów, jednak jest on mniej rozbudowany. Jeżeli chcesz poznać jakiś gatunek, zaczynasz go obserwować, a obserwacja skupia się właśnie przede wszystkim na zachowaniach: ich charakterze, przyczynach i skutkach.

Gdy jesteś ze swoim psem na spacerze, nieprzerwanie oboje prezentujecie różne zachowania, z których część służy Waszej komunikacji. Może to być spojrzenie, może być odwrócenie się, może być zawołanie, szczeknięcie, napięcie smyczy. Znaczenie i konsekwencje części z tych zachowań zostały przez Was przyswojone w wyniku doświadczenia (na przykład treningów posłuszeństwa), spora jednak część to zachowania specyficzne dla psiego bądź ludzkiego gatunku – w zależności od tego, na którym ogniwie się skupimy.

Jeżeli dostrzegasz nawet najdrobniejsze zachowania czy komunikaty swojego psa, Wasz spacer staje się bardziej zrównoważony i pełniejszy w sensie Waszego samopoczucia i poczucia przynależności do grupy społecznej. W tym momencie przewodnik psa prezentującego zachowania agresywne czy też tak zwanego reaktywnego drapie się w głowę i myśli: „gdzie jest tu niby to całe zrównoważenie”? To temat dość głęboki i dla jego zgłębienia odsyłam do wpisów o reaktywności (1 i 2) i agresji. Znajdziesz w nich wyjaśnienia, dlaczego psy zachowują się tak, a nie inaczej. I to jest właśnie klucz do przyjemnych spacerów, jak i do innych aktywności z psem – zrozumienie.

Aby pojąć w pełni złożoność i znaczenie zachowań psa, przede wszystkim musimy obserwować te zwierzęta. Każdy pies może zachowywać się w danej sytuacji inaczej, co wynika zarówno z jego doświadczenia, jak i osobowości, rasy, wieku, płci czy (a to nie ostatnie) stanu zdrowia. O obserwowanych u ogółu gatunku zachowaniach i ich prawdopodobnym znaczeniu powie nam z kolei etogram. I w tym momencie dochodzimy do kwestii kluczowej.

Etogram to, mówiąc wprost, zestaw zachowań specyficznych dla danego gatunku. Etogram psa domowego będzie więc zestawem zachowań specyficznych dla psa domowego. Co oznacza w tym kontekście specyficzne? Otóż, wewnątrz gatunku pojawiają się takie, a nie inne zachowania między osobnikami, ponieważ takie, a nie inne zachowania się opłacają, są najbardziej zrozumiałe, najmniej kosztowne energetycznie i dające najwięcej korzyści. Jeśli nie spełniają tych funkcji, w skali gatunku zanikają. W skali jednostki już niekoniecznie… Takie właśnie zachowania przyporządkowane danemu gatunkowi są specyficzne dla niego, czyli występujące w takim charakterze i w takim kontekście tylko u niego. Granice tutaj nie są oczywiście wyraźne, biorąc pod uwagę pokrewieństwo między gatunkami i związane z nim podobieństwo pewnych zachowań.

Słowo „specyficzne” ma też jeszcze jedno znaczenie: występują u danego gatunku i… już. Są dla niego naturalne i typowe, prezentowane spontanicznie, bądź wyuczone. Stanowią naturalny element komunikacji. Z psa kota ani człowieka nie zrobimy i o tym warto pamiętać jeszcze zanim decydujemy się poszerzyć rodzinę o psiego towarzysza.

Na etogram składa się kilka grup zachowań. Każda z nich jest niezwykle ważna i każda całkowicie normalna. Tym bardziej ważne jest, by o tym pamiętać, ponieważ wśród owych zachowań istotną rolę pełnią zachowania agresywne – jedne ze zdaje mi się częstszych wymienianych przez właścicieli jako problemowe.

Etogram psa domowego składa się z zachowań mających rolę w komunikacji, jak i tych pojawiających się poza kontekstem interakcji z innymi osobnikami. Wśród tych pierwszych znajdują się zachowania:

  • agonistyczne
  • wynikające ze stresu
  • demonstracyjne
  • powitania społecznego
  • związane z zalotami
  • związane z zabawą
  • łańcucha łowieckiego.

Wśród drugich można z kolei wyróżnić na przykład zachowania związane z pielęgnacją, eksploracyjne czy niespołeczne zachowania z łańcucha łowieckiego.

Zachowania z każdej wymienionej grupy są typowe dla psa i świadomość tego jest szczególnie ważna. Dzięki temu zmienia się nasze postrzeganie pewnych decyzji psów, a przez to stosunek do nich samych. Pierwszym krokiem z kolei do wpłynięcia na samopoczucie psa (i swoje) jest właśnie zmiana sposobu myślenia. Za samopoczuciem z kolei stoją zachowania. Dany nastrój sprzyja sięganiu po takie, a nie inne zachowania z puli, ma więc istotną rolę w kontekście na przykład modyfikacji zachowań.

Pojmowanie złożoności i bogactwa etogramu psa domowego ma jeszcze jedną ważną rolę: otwiera oczy na interakcje między psami. Zwróć uwagę, że spośród listy wymienionych grup zachowań tylko jedna grupa to zachowania związane z zabawą. Cała reszta to… no właśnie, cała reszta. W tym świetle niepojęte wydaje się interpretowanie każdej interakcji psów jako zabawy. Jest tam znacznie więcej zachowań o znacznie bardziej zróżnicowanej roli. I szczerze zachęcam do otwarcia się na te inne zachowania, bowiem ogromna ich ilość związana jest na przykład z grupą zachowań demonstracyjnych, dzięki którym pies prezentuje siebie przed innym psem, zachowań związanych z zalotami (zwanych flirtem) czy takich, których podłożem jest odczuwany przez psa dyskomfort i wynikający z niego stres.

Do obserwacji i interpretacji zachowań można podchodzić na dwa sposoby. Jeden to opisywanie zestawu drobnych zmian w ustawieniu poszczególnych części ciała, wzroku czy dynamice ruchu i określanie ich danym zachowaniem zaliczanym do konkretnej grupy zachowań z etogramu. Drugi z kolei to skupianie się na każdej tej zmianie odrębnie bez sumowania z innymi. Możemy więc mówić o podejściu demonstracyjnym jednego psa do drugiego, jak i o podniesionej sylwetce, uniesionej głowie, postawionych uszach, napiętym, zaciśniętym pysku, podniesionym ogonie, usztywnionych kończynach i tak dalej. W pierwszym przypadku za pomocą jednego słowa możemy określić sumę zachowań, w drugim z kolei skupiamy się na każdym osobno. Oba podejścia w zasadzie prowadzą do tego samego skutku – do zrozumienia intencji, samopoczucia, osobowości, umiejętności i możliwości psa w danej sytuacji. Warto jednak pamiętać, że w wyniku skupiania się na ogółach, łatwo mogą umknąć szczegóły, a często to one mają kluczowe znaczenie. Dostrzeganie tych niuansów, jak i z resztą rozumienie grup zachowań opisanych w etogramie, daje możliwość zarządzania psem w środowisku, wspierania go, budowania jego kompetencji i rozwijania poczucia przynależności do grupy społecznej – tak psa, jak i naszego.

PS. Jeśli jesteś głodny wiedzy i ciekaw etogramu psa domowego, odsyłam Cię do takich nazwisk jak Alexa Capra, Sue Sternberg, Michele Minunno, Marc Bekoff, Roger Abrantes, czy Turid Rugaas.

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Cześć! Jestem Ola. Ola z Lasu. Ale też Ola od Wedla i od Brownie. Razem tworzymy zespół Psiego Nosa i dzielimy się z Tobą swoimi doświadczeniami.

Najnowsze wpisy

  • 3 przyczyny dla których nie spotykam ze sobą psów na smyczach
  • Jak zdrowo zmęczyć psa w pięciu krokach?
  • Na rozstaju dróg, czyli o konfliktach w relacji z psem
  • Czy mój pies robi mi na złość?
  • Trening z psem? Dobrostan przede wszystkim!

Tagi

adopcja dominajca emocje etologia frustracja góry karkonosze kompetencje komunikacja książki las pies w lesie pies w schronisku podróże z psem popęd łowiecki potrzeby psa przywołanie psia dieta psia perspektywa relacja schronisko smycz szczeniak tropienie zabawa zabawa z psem zapach zaufanie zmysły psa życiezeszczeniakiem życie z psem
Wedlowym Nosem

Szukaj

©2019 | Powered by SuperbThemes & WordPress